MISTRZOWIE, KTÓRZY ODESZLI: DOUGLAS SLOCOMBE

05/09/18

„Mistrzowie, którzy odeszli” to cykliczna sekcja, która pojawiła się na festiwalowej mapie w 2012 roku. Jej zadaniem jest z jednej strony podkreślanie warsztatu wspaniałych autorów zdjęć filmowych, których nie ma już z nami, z drugiej natomiast wywołanie dyskusji nad możliwościami kina ukazywanymi za pomocą obrazów, które przez lata wyznaczały najwyższe standardy jakości. Sekcja spotkała się z pozytywnym przyjęciem zarówno ze strony zawodowców z branży, jak i niezwiązanych profesjonalnie z kinem uczestników festiwalu. Dotychczas w jej ramach przedstawiliśmy między innymi dzieła Jerzego Lipmana, Johna Alcotta, Zygmunta Samosiuka, Néstora Almendrosa, Gunnara Fischera, Kurta Webera, Haskella Wexlera, Vilmosa Zsigmonda oraz Raoula Coutarda.

W tym roku pokażemy dwa filmy nakręcone przez legendarnego brytyjskiego autora zdjęć Douglasa Slocombe'a. Na Camerimage będzie można obejrzeć na dużym kinowym ekranie:
● Lew w zimie, reż. Anthony Harvey, 1968 r.
● Julia, reż. Fred Zinnemann, 1977 r.

Douglas Slocombe OBE BSC
[dzięki uprzejmości BSC)

Douglas Slocombe OBE BSC
(1913–2016)

Wysoko ceniony brytyjski autor zdjęć filmowych, trzykrotnie nominowany do Oscara®. Pracował m.in. z Josephem Loseyem, Romanem Polańskim, Stevenem Spielbergiem i Fredem Zinnemannem.

Douglas Slocombe urodził się 10 lutego 1913 r. w Londynie. Ukończył matematykę na Sorbonie. Polubił kino i nakręcił kilka filmów amatorskich. Po powrocie do Londynu został dziennikarzem i fotoreporterem. W 1939 r., chcąc ostrzec rodaków przed zbliżającą się wojną, przybył do Gdańska, gdzie najpierw fotografował, a potem – jako jeden z operatorów amerykańskiego dokumentu Herberta Kline’a Lights Out in Europe (premiera 1940) – filmował terror hitlerowski wobec Polaków i Żydów. We wrześniu 1939 r. był z kamerą w bombardowanej Warszawie, z której wkrótce wrócił do Anglii. Do końca wojny pracował w Ministerstwie Informacji jako operator filmów propagandowych. Ministerstwo korzystało z londyńskiej wytwórni filmowej Ealing. Tu Slocombe, przy wsparciu reżysera Alberto Cavalcantiego, zaczął pracować przy filmach fabularnych.

Debiutował zdjęciami w horrorze U progu tajemnicy (1945 r., reż. Alberto Cavalcanti, Charles Crichton, Basil Dearden, Robert Hamer). Już w tym filmie dał się poznać jako zwolennik realizmu i dużych kontrastów światłocieniowych. W krótkim czasie Slocombe został czołowym operatorem Ealing Studios. Zrobił zdjęcia do pierwszego w tej wytwórni (i swojej karierze) filmu barwnego – Saraband for Dead Lovers Basila Deardena (1948) i do słynnych komedii: Szlachectwo zobowiązuje Roberta Hamera (1949), Szajki z Lawendowego Wzgórza Charlesa Crichtona (1951), Człowieka w białym garniturze Alexandra Mackendricka (1951). Był dumny z ujęcia w Szlachectwie…, w którym Alec Guinness, grający osiem postaci, pojawia się jednocześnie w ośmiu przebraniach. Slocombe nakręcił to ujęcie zafiksowaną kamerą, z użyciem wielokrotnej ekspozycji i maski. W Ealing stał się operatorem na tyle wszechstronnym, że gdy wytwórnię zamknięto (1955), był gotów podejmować różne operatorskie wyzwania po obu stronach Atlantyku.

Za zdjęcia w Podróżach z moją ciotką George’a Cukora (1972), Julii Freda Zinnemanna (1977) i Poszukiwaczach zaginionej arki Stevena Spielberga (1981) otrzymał nominacje do Oscara®. Filmy: Służący Josepha Loseya (1963), Wielki Gatsby Jacka Claytona (1974) i Julia przyniosły mu nagrody BAFTA. Służący, Lew w zimie Anthony’ego Harveya (1968), Jesus Christ Superstar Normana Jewisona (1973), Wielki Gatsby i Julia – nagrody BSC. W 1995 r. BSC przyznało Douglasowi Slocombe'owi Nagrodę za Całokształt Twórczości.

W 2002 r. otrzymał on Nagrodę Międzynarodową ASC. Zdjęcia Slocombe’a uświetniły też Doktora Freuda Johna Hustona (1962), Nieustraszonych zabójców wampirów Romana Polańskiego (1967), Kochanków muzyki Kena Russella (1970), Prywatną wojnę Murphy’ego Petera Yatesa (1971), Rollerball Normana Jewisona (1975) oraz sekwencję indyjską w Bliskich spotkaniach trzeciego stopnia (1977), Indianę Jonesa i Świątynię Zagłady (1984) i Indianę Jonesa i ostatnią krucjatę (1989) Stevena Spielberga.

Ten ostatni film zakończył karierę operatora, który – trawiony chorobą wzroku, pod koniec życia niewidomy – zmarł w Londynie 22 lutego 2016 r. w wieku 103 lat.

Andrzej Bukowiecki