"Andrzej Wajda - Rysunki"
Uroczyste otwarcie wystawy: 27.11.2011 (niedziela), godz. 18.00
w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy ul. Gdańska 20

Organizatorami wystawy jest Festiwal Plus Camerimage oraz Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. Wystawa jest realizowana dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie.


Andrzeja Wajdy nikomu przedstawiać nie trzeba - reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, działacz "Solidarności", filantrop, Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderu Orła Białego, członek prestiżowej francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Prawdziwa żywa legenda. Urodzony w 1926 roku w Suwałkach, Wajda od samego początku przejawiał inklinacje artystyczne. Najpierw zainteresował się malarstwem i studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, po czym wybrał ostatecznie kino, w 1953 roku wychodząc z pełną pomysłów głową z bram Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi.

Rys. Andrzej Wajda "Gerard Depardieu jako Danton";
Z albumu "Andrzej Wajda Rysunki z całego życia", wyd. Świat Książki 2011;
fot. dzięki uprzejmości Pana Antoniego Rodowicza
Napisać, że Andrzej Wajda wpłynął na oblicze polskiego kina to tak, jak gdyby stwierdzić, iż Czesław Miłosz był poetą. Jako twórca był jednym z założycieli polskiej szkoły filmowej, która mocno zaznaczyła pozycję rodzimego kina na światowej mapie kinematografii. Jako autor wypracował niezwykły styl, po którym z miejsca rozpoznaje się jego dzieła. Jako działacz udzielał się aktywnie w szeregu znaczących instytucji: był prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, dyrektorem artystycznym Teatru Powszechnego w Warszawie oraz kierownikiem zespołu filmowego "X". Jako promotor polskiego kina za granicą zdobywał najważniejsze nagrody na światowych festiwalach, ze Złotą Palmą na czele. Amerykańska Akademia Filmowa uhonorowała go Oscarem za całokształt twórczości. Jako człowiek-instytucja nie tylko walczył o Polskę w swoich filmach, ale także pokazywał młodym i ambitnym ludziom drogę do realizacji swych marzeń, inspirując wielu przyszłych reżyserów. W 2001 roku w Warszawie założył wspólnie z Wojciechem Marczewskim Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy (przemianowaną później na Szkołę Wajdy), której studenci i absolwenci coraz mocniej zaznaczają swoją obecność na świecie. To właśnie w tym roku, swoje 10-lecie Szkoła Wajdy będzie świętować na 19. Plus Camerimage w Bydgoszczy.

Rys. Andrzej Wajda "Japonia - rysunek";
Z albumu "Andrzej Wajda Rysunki z całego życia", wyd. Świat Książki 2011;
fot. dzięki uprzejmości Pana Antoniego Rodowicza
Lista zasług Andrzeja Wajdy ciągnie się długimi stronicami; o samych stworzonych przez niego dziełach filmowych powstało i zapewne jeszcze powstanie wiele tekstów krytycznych i prac magisterskich. Jego filmy, zarówno te już ukończone, jak i te, które dopiero nadejdą, nieustannie będą motywować adeptów sztuki reżyserskiej do działania. Nagroda za Całokształt Twórczości dla Polskiego Reżysera, którą w tym roku otrzyma Andrzej Wajda, to podkreślenie jego wybitnych osiągnięć artystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem poetyckiej, niemalże malowanej pędzlem strony wizualnej jego filmów.

W Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy publiczność tegorocznego Festiwalu PLUS CAMERIMAGE będzie miała wyjątkową okazję obejrzenia unikatowej ekspozycji dedykowanej twórczości Andrzeja Wajdy. Wystawa 55 rysunków Wajdy, które powstawały równolegle do jego działalności filmowej, stanowi wybór spośród ponad 300 dzieł opublikowanych w albumie Andrzej Wajda "Rysunki z całego życia". Wydawcą albumu, jak i pomysłodawcą wystawy jest Antoni Rodowicz, wieloletni przyjaciel reżysera. Uroczyste otwarcie odbędzie się drugiego dniu Festiwalu w Galerii Miejskiej bwa, w niedzielę 27 listopada o godz. 18:00, w obecności autora rysunków, Andrzeja Wajdy. Wystawę będzie można oglądać do końca grudnia 2011. Kolekcję rysunków reżysera pozyskano na wystawę dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie.





Poniżej tekst od wydawcy albumu Andrzeja Wajdy Rysunki z całego życia, Wyd. Świat Książki 2011.

"Trzydzieści lat mojej przyjaźni z Andrzejem Wajdą to między innymi liczne wspólne wyprawy do teatru, kina, na koncerty i na wystawy. To po obejrzeniu interesującej wystawy nasze rozmowy najciekawsze i wymiana wrażeń najbardziej intensywna. W trakcie wielu wspólnie obejrzanych wystaw w Warszawie, Krakowie a przede wszystkim w Paryżu miałem okazję przekonać się, jak wielkim podziwem Andrzej Wajda darzy sztuki piękne, a zwłaszcza malarstwo. Malarstwo, które było zawsze źródłem jego inspiracji. Temu szczególnemu zamiłowaniu dał wyraz między innymi organizując wystawę TO LUBIĘ w krakowskim Muzeum Narodowym. W wystawie tej Andrzej Wajda nie miał ograniczeń, a dzięki jego ogromnej wiedzy i rozeznaniu w świecie sztuki mogliśmy podziwiać fascynujący zestaw wyjątkowych dzieł. Kolejnym i jakże znaczącym przykładem zamiłowania artysty do sztuki było wybudowanie Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie. W 1989 Andrzej Wajda roku przeznaczył całą swoją Nagrodę Kyoto Prize na rzecz powołanej wraz z Krystyną Zachwatowicz Fundacji Kyoto - Kraków. Jak na owe czasy była to ogromna suma pieniędzy. Głównym założeniem Fundacji było wybudowanie muzeum do prezentacji słynnej kolekcji sztuki japońskiej Feliksa Jasińskiego. Światowej sławy reżyser wraz z żoną pozyskali dla swojej idei wielu ludzi w Japonii i w Polsce. Największa pomoc przyszła od związków zawodowych kolejarzy japońskich, którzy zorganizowali ogólnonarodową zbiórkę pieniędzy na realizację tego bezprecedensowego projektu. Oboje fundatorzy osobiście brali w niej udział, stojąc wraz ze związkowcami na dworcach w Japonii pod transparentem wyjaśniającym cel kwesty. I tak dzięki zaangażowaniu wielu ludzi możemy od 16 lat podziwiać zbiory dawnej sztuki japońskiej, ale też sztukę współczesną w jednym z najpiękniejszych muzeów w Polsce, zbudowanym według projektu ofiarowanego przez jednego z najwybitniejszych architektów świata - Arata Izosaki.

Rys. Andrzej Wajda "Projekt witraży w Kość. St. Kostki w Warszawie";
Z albumu "Andrzej Wajda Rysunki z całego życia", wyd. Świat Książki 2011;
fot. dzięki uprzejmości Pana Antoniego Rodowicza
Fascynację malarstwem widać w zrealizowanych przez Wajdę filmach. Kadry niektórych z nich to wręcz cytaty z obrazów takich mistrzów jak Jacek Malczewski w BRZEZINIE, David w DANTONIE czy Hopper w TATARAKU. Był też Wajda inicjatorem i autorem projektu odtworzenia niezrealizowanych witraży Wyspiańskiego w specjalnie w tym celu zbudowanym Pawilonie Informacyjnym Miasta Krakowa. W naszym albumie pokazujemy nigdzie niepublikowane szkice artysty do witraży poświęconych ks. Jerzemu Popiełuszce, projektowane do żoliborskiego kościoła św. Stanisława Kostki. Andrzej Wajda doprowadził też do przeprowadzenia konkursu na Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu.

Kiedyś, przed laty przyniosłem Wajdzie zagruntowaną płytkę cynkową do akwaforty z propozycją aby coś w niej wyrysował rysikiem. Po jakimś czasie zwrócił mi płytkę z wyrytym autoportretem. Gdy po kilku dniach przekazałem mu gotową odbitkę na papierze akwafortowym stwierdził, że żaden film nie dostarczył mu tyle radości co ta jedna akwaforta.

Miłość do sztuk plastycznych musiała znaleźć jednak jakieś zaspokojenie. Stał się nim bez wątpienia rysunek. Jak sam Wajda przyznaje, od wczesnej młodości szkicował. Podczas studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych był zaangażowany w stworzoną przez Andrzeja Wróblewskiego GRUPĘ SAMOKSZTAŁCENIOWĄ. Po trzech latach spędzonych w murach Akademii przeniósł się do Łódzkiej Filmówki i mimo podtrzymywanych więzi z przyjaciółmi z GRUPY nigdy już do malarstwa nie wrócił. Z czasem dostosowuje swoją pasję do nowych warunków i zajęć. Każdą wolną chwilę poświęca małym formom rysunkowym. Jego rysunki zawsze charakteryzowała świetna kreska i zmysł obserwacji. W niezliczonej liczbie notesów i szkicowników zapisał to, co widział, gdzie był i co wzbudziło jego zachwyt. Przedstawione w tym albumie szkice stanowią wybór z ogromnego plastycznego dorobku Andrzeja Wajdy. Traktowanie twórczości plastycznej jako czegoś "ubocznego" powodowała, że bardzo długo musiałem go przekonywać aby zgodził się wydać przekrojową prezentację swoich prac. Fragmenty swego plastycznego dorobku prezentował na kilku wystawach w Polsce. Niektóre rysunki były reprodukowane w poświęconych mu książkach. Sposób ich prezentacji nie oddawał jednak ich rzeczywistych walorów. Znając wysoki poziom i wyjątkowość tych prac uznałem, że nadszedł najwyższy czas na ich poważną i staranną edycję, która tę jakość pokaże w najlepszy możliwy sposób.

Rys. Andrzej Wajda "Flamingi";
Z albumu "Andrzej Wajda Rysunki z całego życia", wyd. Świat Książki 2011;
fot. dzięki uprzejmości Pana Antoniego Rodowicza
Kilkaset reprodukowanych w albumie prac podzieliliśmy na zatytułowane przez Autora rozdziały tematyczne. Każdy z nich zawiera trzy rodzaje rysunków. Pierwsza grupa to szkice dotyczące miejsc, spotkanych ludzi, zapisywane na bieżąco w czasie podróży po całym świecie. Drugą stanowią wizualizacje pomysłów inscenizacyjnych oraz projektów filmowych i teatralnych. Trzecia to rysunki i akwarele - skończone dzieła sztuki. Całość staranie reprodukowana, poza kilkoma szkicami, zaprezentowana, w rzeczywistych rozmiarach, pozwala prześledzić to co Andrzej Wajda widział na własne oczy i co z różnych powodów przyciągnęło jego uwagę. Zamieszczone w albumie teksty Autora, pisane z humorem i dystansem do samego siebie wtajemniczają nas w te rysunki jeszcze głębiej".

Antoni Rodowicz
sierpień 2010