Volker Schlöndorff
for: archiwum vs

Podczas 17. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Plus Camerimage 2009 Nagrodę za Całokształt Twórczości dla Reżysera odbierze Volker Schlöndorff. Nagroda ta przyznawana jest reżyserom, którzy realizują swoje filmy z dużą wrażliwością estetyczną i którzy świadomie dostosowują filmowe środki techniczne i formalne do potrzeb opowiadanej historii, tak aby wywoływała ona w widzu silne emocje.

Dustin Hoffman i John Malkovich, Śmierć komiwojażera

Volker Schlöndorff i Sven Nykvist Słomiany ogień

Zdobywca Oscara za film Blaszany bębenek urodził się w 1939 roku w Wiesbaden jako syn lekarza. Bardzo wcześnie stracił matkę. Większą część swojej młodości spędził we Francji, do której wyjechał na stypendium jako nastolatek (szkoła Jezuitów w Bretanii, studia na wydziale nauk politycznych w Paryżu). Już podczas studiów rozpoczął naukę rzemiosła filmowego u najlepszych francuskich reżyserów - Louisa Malle’a, Jean-Pierre’a Melville’a, Alaina Resnais. Za swój pierwszy film, Niepokoje wychowanka Törlessa, otrzymał w Cannes nagrodę krytyków, za Blaszany bębenek - Złotą Palmę i wspomnianego wcześniej Oscara.

David Bennent, Blaszany bębenek

Blaszany bębenek

Jest autorem takich filmów, jak Utracona cześć Katarzyny Blum, Niemcy jesienią, Miłość Swanna, Śmierć komiwojażera, Homo Faber, Król Olch, Dziewiąty dzień, czy Strajk. Przy ich realizacji pracował z wybitnymi autorami zdjęć, m.in. ze Svenen Nykvistem, Michaelem Ballhausem, Jostem Vacano, Pierre’em Lhommem, Igorem Lutherem, Edwardem Lachmanem, Franzem Rathem, a także przedstawicielami młodego pokolenia: Andreasem Höferem, Tomem Erhartem czy Tomem Fährmannem.

Volker Schlöndorff, Jeremy Irons i Ornella Muti, Miłość Swanna

Bruno Ganz i Jerzy Skolimowski, Fałszerstwo

Prawie wszystkie jego filmy to adaptacje światowej literatury. Heinrich Böll autor powieści Utracona cześć Katarzyny Blum znając polityczne zaangażowanie Volkera Schlöndorffa i jego ówczesnej partnerki, wybitnej niemieckiej reżyserki, Margarethe von Trotta, zachęcił ich do przeniesienia tej historii na ekran. Pierwsze filmy Schlöndorffa powstawały co prawda w okresie "nowej fali", ale reżyser nie uległ nowym trendom i pozostał wierny klasycznym wzorcom filmowego opowiadania. Zajął się ekranizacją literatury i odniósł sukces, zarówno artystyczny, jak i komercyjny. Pomimo kreacji fikcyjnego świata, filmy Schlöndorffa nie są pozbawione elementów autobiograficznych, w każdym z nich można znaleźć ślad tego, czym reżyser nasiąknął - począwszy od wspomnień z wczesnego dzieciństwa, poprzez francuskie wychowanie i edukację, aż po polityczne zaangażowanie lat 60.

John Malkovich, Król Olch

Utracony cześć Katarzyny Blum

Pobyt i praca we Francji miały dla Schlöndorffa i jego twórczości ogromne znaczenie: z jednej strony ukształtowały jego artystyczną wrażliwość i świadomość kulturową, z drugiej strony to we Francji właśnie odnalazł swoją tożsamość. W powojennych Niemczech nie mówiono o niedalekiej przeszłości, tymczasem we Francji Schlöndorff był postrzegany jako Niemiec, przedstawiciel narodu, który dopuścił do narodzin nazizmu. Cała jego twórczość, począwszy od Niepokojów wychowanka Törlessa po Dziewiąty dzień, jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, które zadawali mu szkolni koledzy we francuskim gimnazjum po projekcji filmu o Holokauście (Noc i mgła, A. Resnais): "Jak to było możliwe?"

Andrzej Chyra, Strajk

Faye Dunaway, Robert Duvall, Opowieść podręcznej

W trakcie trwania festiwalu zostanie zainaugurowany przegląd filmów reżysera. Retrospektywa filmów Volkera Schlöndorffa jest wspólnym przedsięwzięciem przygotowanym przez Fundację TUMULT, organizatora Festiwalu Plus Camerimage, Goethe-Institut w Warszawie i Filmotekę Narodową. Goethe-Institut w Warszawie i Filmoteka Narodowa prezentowały już sylwetki wielkich niemieckich twórców filmowych, w ich gronie do tej pory nie znalazł się jednak Schlöndorff, reżyser, który na przestrzeni ponad czterdziestu lat pracy filmowej chętnie sięgał po zagadnienia istotne zarówno z polskiego, jak też z niemieckiego punktu widzenia, przyczyniając w ten sposób się do umocnienia polsko-niemieckiego porozumienia. Retrospektywa filmów Schlöndorffa zostanie pokazana w kilku miastach Polski, w tym w roku 2009 w Łodzi, Warszawie i Lublinie. Retrospektywie towarzyszyć będzie katalog z opisami wszystkich filmów reżysera i licznymi tekstami filmoznawczymi. Jesienią br. ukaże się w wydawnictwie "Progaganda" w tłumaczeniu Ryszarda Turczyna autobiografia Volkera SchlöndorffaŚwiatło, cień, ruch. Moje życie i moje filmy.

W ramach serii książek o reżyserach Fundacja TUMULT przygotowuje album o życiu i twórczości Volkera Schlöndorffa. Do tej pory ukazały się albumy o Krzysztofie Kieślowskim, Jerzym Skolimowskim, Alanie Parkerze i Kenie Loachu, a kolejnym będzie album poświęcony tegorocznemu laureatowi.

Albumy o Krzysztofie Kieślowskim, Jerzym Skolimowskim, Alanie Parkerze i Kenie Loachu

Warto również dodać, że Volker Schlöndorff podczas swojego pobytu w Toruniu na zorganizowanych w 1991 przez Fundację Tumult Konfrontacjach Artystycznych, podpowiedział Markowi Żydowiczowi, że organizując międzynarodową imprezę warto mieć na nią oryginalny pomysł i nie powielać formatów innych festiwali filmowych, których na świecie jest ponad 2000. Ta rozmowa zainspirowała Marka Żydowicza do stworzenia festiwalu autora obrazu filmowego i tak powstał jedyny na świecie Festiwal Camerimage.


WYBRANA FILMOGRAFIA:

• Ulzhan, 2007, zdj. Tom Fährmann
  
• Strajk (Strajk - Die Heldin von Danzig), 2005, zdj. Andreas Höfer
  
• Dziewiąty dzień (Der neunte Tag), 2004, zdj. Tomas Erhart
  
• Legenda Rity (Die Stille nach dem Schuss), 2000, zdj. Andreas Höfer
  
• Król Olch (Der Unhold), 1996, zdj. Bruno de Keyzer
  
• Homo Faber, 1991, zdj. Pierre Lhomme
  
• Opowieść podręcznej, 1989, zdj. Igor Luther
  
• Śmierć komiwojażera , 1985, zdj. Michael Ballhaus
  
• Miłość Swanna (Un amour de Swann), 1983, zdj. Sven Nykvist
  
• Fałszerstwo (Die Fälschung), 1981, zdj. Igor Luther
  
• Blaszany bębenek (Die Blechtrommel), 1979, zdj. Igor Luther
  
• Łaska śmierci (Der Fangschuß), 1976, zdj. Igor Luther
  
• Utracona cześć Katarzyny Blum (Die verlorene Ehre der Katharina Blum), 1975, zdj. Jost Vacano
  
• Moralność Ruth Halbfass (Die Moral der Ruth Halbfass), 1971, zdj. Klaus Müller-Laue
  
• Nagłe bogactwo biednych ludzi z Kombach (Der plötzliche Reichtum der armen Leute von Kombach), 1970, zdj. Franz Rath
  
• Michael Kohlhaas, buntownik (Michael Kohlhaas - der Rebell), 1969, zdj. Willy Kurant
  
• Baal, 1969, zdj. Dietrich Lohmann
  
• Niepokoje wychowanka Törlessa (Der junge Törless), 1965, zdj. Franz Rath
  
  
  

Zdjęcia udostępnione przez Deutsches Filminstitut, Frankfurt na Menem