Być filmowcem nie oznacza po prostu tworzyć, lecz także brać pełną odpowiedzialność za swoje kreacje. Nieważne, czy jest się artystą pragnącym zmieniać ludzkie dusze, czy komercyjnym reżyserem, który chciałby oferować swoim widzom proste radości i nęcący eskapizm. Każdy filmowiec prowadzi z widzem dialog. A przy takiej formie komunikacji należy umieć nie tylko ubierać myśli w odpowiednią formę, ale także potrafić słuchać. Jay Rosenblatt, tegoroczny Przewodniczący Jury Konkursu Pełnometrażowych Filmów Dokumentalnych "Obraz świata - Świat w obrazach" pod patronatem DISCOVERY NETWORKS CEEMEA, wielokrotnie już udowadniał swoimi filmami, iż jest twórcą o wielkiej wrażliwości, starającym się za pomocą swoich dzieł skłaniać widzów do poszerzania świadomości i refleksji nad samym sobą.

Jay Rosenblatt
Nic dziwnego, gdyż Jay Rosenblatt jest z wykształcenia psychologiem i przez jakiś czas pracował jako terapeuta. Paradoksalnie, to właśnie próby pomocy innym ludziom poprzez otwieranie się na to kim są, doprowadziły go do rozpoczęcia romansu z X muzą. Zasmucony popularnymi "filmami instruktażowymi", które ujmowały powinność terapeutów w szereg mocno uproszczonych kategorii, Rosenblatt postanowił, iż spróbuje zaapelować swoją wizją człowieczeństwa do szerszej widowni. Był rok 1980. Trzy dekady i niemal trzydzieści produkcji później jest jednym z najbardziej poważanych twórców filmów krótkometrażowych w Ameryce. Jego prace trafiają do takich instytucji jak nowojorskie Museum of Modern Art, zaskakując kolejne pokolenia widzów. Filmy Rosenblatta pamięta się przede wszystkim za ich niezwykłą formę oraz iście donkiszotowskie poszukiwania człowieczeństwa we wszystkim, co nas otacza. Jednym z najsłynniejszych dzieł twórcy jest zresztą dokument o Adolfie Hitlerze, Benito Mussolinim, Józefie Stalinie, Francisco Franco i Mao Tse Tungu. "Ludzkie bestie", film szeroko nagradzany, m.in. na festiwalu Sundance, nie epatuje wspomnieniami horrorów, za które dyktatorzy byli odpowiedzialni, lecz przygląda się ich życiu prywatnemu, uzyskując niezwykle stymulujący efekt ironicznej, lekko poetyckiej i uniwersalnej refleksji nad definicją zła.

Forma jest niezwykle ważna w kontekście zrozumienia oddziaływania filmów Jaya Rosenblatta. Najbliżej im do dokumentów, bowiem są złożone z archiwaliów, materiałów found footage, fragmentów starych filmów, wiadomości telewizyjnych, zdjęć oraz zmontowanych dźwięków. Posiadają również narrację, która jest autorskim głosem samego Rosenblatta, niemniej jednak etykieta "dokumentu" nieco zawęża zakres jego artystycznych kreacji. To istne hybrydy, przemyślane w każdej sekundzie, czerpiące z różnych form filmowych, ale nie dające się sprowadzać do miana kilku słów opisu. Tak jak ludzkiej osobowości, charakteru, siły ducha czy drzemiącego w duszy zła nie da się "zamknąć" w kilku encyklopedycznych definicjach.

Wprawdzie i formalnie, i estetycznie, i narracyjnie jego twory ewoluowały przez kolejne lata, ale już w swoich pierwszych filmach, "The Session" i "Doubt", Rosenblatt niejako "zapowiedział" problematykę, z którą mierzy się przez całą swoją karierę - otwieranie się na drugiego człowieka, próba dotarcia do sedna ludzkich skłonności do czynienia dobra lub zła, prowokowanie dyskusji na tematy uważane za tabu (przykładowo samobójstwo) oraz eksploracja mechanizmów ludzkiej pamięci. W szczególności to ostatnie zagadnienie sprawiło, że kino Rosenblatta stało się uniwersalne. Widmo upływającego czasu, który naznacza pojmowanie świata oraz formuje ludzką tożsamość, a także kręte ścieżki wspomnień, przywołują wręcz w pamięci słynne Proustowskie magdalenki.

Kadr z filmu "Ludzkie bestie"
"Nie posiadam odpowiedzi i nie wydaje mi się, by można je było znaleźć w filmach. Uważam jednak, że kino może być przyczynkiem do ważnych dyskusji oraz sposobem na zajrzenie w głąb siebie", powiedział w jednym z wywiadów amerykański twórca. Bardzo nas cieszy, iż Jay Rosenblatt zagości po raz kolejny na festiwalu Plus Camerimage, drugi raz z rzędu przewodnicząc Konkursowi Pełnometrażowych Filmów Dokumentalnych. W hołdzie twórcy zaplanowaliśmy mini-retrospektywę jego filmów - pokażemy między innymi "Ludzkie bestie", "Phantom Limb", "Beginning Filmmaking" oraz "Afraid So". To kino rzucające widzowi wyzwanie, warto je poznać, tym bardziej, iż Jay Rosenblatt spotka się z publicznością po seansach.