Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych PLUS CAMERIMAGE złoży hołd zmarłemu niedawno autorowi zdjęć Harrisowi Savidesowi. Z tej okazji dołączą do nas jego przyjaciel Gus Van Sant, wieloletni asystent kamery Jason McCormick, koledzy Chris Doyle, Anthony Dod Mantle oraz inni autorzy zdjęć. Gus Van Sant, wieloletni współpracownik Savidesa, odbierze również w jego i swoim imieniu Nagrodę dla Duetu Autor Zdjęć - Reżyser. W ramach hołdu Plus Camerimage pokaże dwa filmy Savidesa i Van Santa - Słoń oraz Ostatnie dni. Pokaz Słonia odbędzie się w Opera Nova w piątek, 30 listopada, o godz. 21.30 i zostanie poprzedzony spotkaniem wspomnieniowym z przyjaciółmi i współpracownikami Harrisa Savidesa. Pokaz Ostatnich dni odbędzie się po Gali Zamknięcia, w sobotę, 1 grudnia. W tym samym dniu, o godz. 13.30, w Multikinie odbędzie się także spotkanie wspomnieniowe z udziałem Gusa Van Santa, Chrisa Doyle'a, Anthony'ego Dod Mantle'a oraz Jasona McCormicka.

Gus Van Sant i Harris Savides
Tak już jest, że szlaki wielu wybitnych reżyserów i operatorów nigdy się nie przecięły - jedni i drudzy szli własnymi drogami, co nie przeszkadzało im odnosić sukcesów. Jednak kiedy zdarzy się, że utalentowany reżyser natrafi na "swojego", nie mniej zdolnego, operatora i nakręci z nim szereg filmów, wówczas ze spotkania takich dwóch artystycznych indywidualności, z połączenia ich wyobraźni wizualnych i inwencji twórczych, rodzi się "trzecia wartość": nierozerwalny związek oryginalnych pomysłów dramaturgiczno-inscenizacyjnych z niebanalnymi obrazami filmowymi, w których są one urzeczywistniane. W rezultacie oglądamy dzieła niepowtarzalne, jakie w innych konfiguracjach osobowych zapewne nigdy by nie powstały. Dlatego mówiąc: "filmy Bergmana", myślimy: "Bergmana i Nykvista", a lwiej części twórczości Bernardo Bertolucciego nie jesteśmy w stanie rozpamiętywać w oderwaniu od kolorystycznych fajerwerków Vittoria Storaro.

Kadr z filmu "Słoń"
Duet dorównujący tamtym stworzyli: reżyser, scenarzysta, producent, montażysta, czasem też aktor - Gus Van Sant (ur. 1952, Louisville, Kentucky) oraz operator Harris Savides (ur. 1957, Nowy Jork; zm. 2012, tamże). Tym dwóm filmowcom amerykańskim niejako pisane było nawiązanie i kontynuowanie współpracy. Van Sant jest bowiem - także z racji pasji malarskich - reżyserem o wielkiej wrażliwości wizualnej, wyczulonym na obraz. Savides zaś, który rozpoczynał karierę jako fotograf mody, należał do prawdziwie twórczych operatorów - wnosił do filmów własne, ciekawe pomysły, chętnie uciekał od szablonów.
Przy czym, kiedy w połowie lat 90. spotkali się po raz pierwszy, na planie filmu reklamowego, każdy z nich znajdował się w innym punkcie kariery. Van Sant miał wprawdzie dopiero przed sobą nominację do Oscara za reżyserię Buntownika z wyboru, ale był już uznanym autorem innych ciekawych filmów o młodych ludziach, nieprzystosowanych do świata, poszukujących alternatywnych sposobów na życie. Mowa o Drugstore Cowboyu, Moim własnym Idaho, czy komediodramacie I kowbojki mogą marzyć. Nakręcił też pyszną czarną komedię Za wszelką cenę, z brawurową rolą Nicole Kidman. Natomiast Savides, syn cypryjskich imigrantów, znajdował się na początku swej operatorskiej drogi - robił zdjęcia do filmów reklamowych i teledysków.

Kadr z filmu "Obywatel Milk"
Najważniejszym wspólnym dorobkiem Van Santa i Savidesa jest sześć pełnometrażowych obrazów fabularnych: Szukając siebie, Gerry, Słoń, Last Days, Obywatel Milk i Restless. Są to głęboko humanitarne opowieści, w których reżyser porusza tematy bliskie mu, zarazem znamienne dla kina amerykańskiego - takie jak miłość, przyjaźń, próba charakteru, przemoc, odrzucenie - ale w sferze rozstrzygnięć estetycznych nie idzie na kompromisy z konwencjami hollywoodzkimi. I tu bardzo przydał mu się Savides, palący się do eksperymentowania z nietypowymi rozwiązaniami: statyką kadrów (Gerry), długimi ujęciami i naturalnym oświetleniem (Słoń), czy stylem zbliżonym do cinema verite (Obywatel Milk). Warto zauważyć, że właśnie współpracując z Savidesem, Van Sant zdobył drugą nominację do Oscara dla najlepszego reżysera (Obywatel Milk) oraz Złotą Palmę i nagrodę za reżyserię na MFF w Cannes (Słoń).

Śmierć Harrisa Savidesa, 9 października tego roku, zakończyła ten wspólny szlak ambitnych filmowców. Nie będzie, niestety, kolejnych dzieł. Ale te, które stworzyli, pozostaną na zawsze w historii kina artystycznego i pamięci jego miłośników na całym świecie.