ZNAMY LAUREATA NAGRODY CAMERIMAGE ZA CAŁOKSZTAŁT TWÓRCZOŚCI DLA REŻYSERA

26/09/17

W dzisiejszych czasach reżyserów filmowych bardzo często sprowadza się do czarno-białego podziału na rzemieślników pracujących przy stricte komercyjnych projektach oraz artystów bądź autorów, którzy swoimi dziełami zmieniają świat i skłaniają widzów do myślenia. Jest to twierdzenie wysoce krzywdzące, nie tylko dlatego, że sztukę filmową tworzy się w oparciu o kompromisy i współpracę w tworzeniu spójnej wizji, ale także z tego prostego powodu, że każdy reżyser jest inny, korzysta z innych środków, opowiada w inny sposób. Festiwal Camerimage sprzeciwia się wszelkiemu szufladkowaniu. Uwielbiamy filmowców, którzy nie dają się określić kilkoma łatwymi etykietkami, ale przeciwnie, eksplorują wiele obszarów kina i szukają różnych sposobów wchodzenia w dialog z widzem.

Dlatego jest nam niezmiernie miło ogłosić, że tegorocznym laureatem Nagrody Camerimage za Całokształt Twórczości dla Reżysera będzie australijski filmowiec Phillip Noyce. Twórca potrafiący z każdego, nawet najbardziej komercyjnego tematu zrobić frapującą opowieść o różnych formach człowieczeństwa. Wielki społeczny aktywista, który wykorzystywał kamerę i język filmowy, by opowiadać o niesprawiedliwości oraz ludziach spychanych na margines przez swą inność. Reżyser poruszający się płynnie pomiędzy wysokobudżetowymi projektami kręconymi dla masowego widza w Hollywood oraz bardziej niezależnymi, osobistymi historiami, naznaczonymi eksperymentalnym stylem i łamaniem skostniałych konwencji. Phillip Noyce będzie gościem Festiwalu i odbierze nagrodę osobiście.

Phillip Noyce, zdj. Kimberly Hunt

Znacznej części publiczności Phillip Noyce kojarzy się z amerykańskimi dreszczowcami typu Czas patriotów czy Salt, w których wartka akcja oraz zwroty fabularne trzymają widza na krawędzi fotela, ale zdecydowanie warto również przyjrzeć się jego australijskim dokonaniom. Noyce urodził się i wychował w Australii pozbawionej własnego filmowego głosu, wchodził więc w dorosłość z przeświadczeniem, że chciałby aktywnie brać udział w zmianie takiego stanu rzeczy. Nie tylko kręcił krótkie filmy na taśmie 16mm, stając się częścią rosnącego ruchu kontrkulturowego, ale także organizował pokazy filmowe, pisał artykuły do gazet, angażował się w działalność kin w Sydney. Studiował z początku prawo, ale z każdym kolejnym rokiem uświadamiał sobie, że powinien związać się z filmem. Gdy nadarzyła się okazja, wszedł w skład pierwszego rocznika nowo utworzonej Australian Film, Television and Radio School.

Przełomem w karierze młodego, zaangażowanego politycznie i społecznie filmowca była 49-minutowa docudrama God Knows Why, But It Works o opiece medycznej wśród społeczności aborygeńskiej. Był rok 1975. Dwa lata później Noyce zadebiutował wraz z Backroads w pełnometrażowym kinie fabularnym, po raz kolejny podejmując tematykę relacji pomiędzy białymi a natywnymi mieszkańcami Australii. Kolejnym przełomem był Front nowin z 1978 roku. Łącząc materiały archiwalne ze scenami aktorskimi, Noyce złożył hołd filmowcom, którzy po II wojnie światowej stali się kronikarzami kształtującego się wówczas nowego oblicza Australii. Front nowin jest uznawany za arcydzieło australijskiego kina i sprawił, że Noyce uzyskał reputację bezkompromisowego filmowca, którą wykorzystał w kolejnych dekadach do opowiadania o różnych obliczach świata. Od przejmujących losów Aborygenów, asymilowanych na siłę przez społeczeństwo australijskie (Polowanie na króliki z 2002), po historie bojowników o wolność w złamanym Apartheidem RPA (Rozpalić ogień z 2006).

Kadr z filmu "Front nowin"

Kadr z filmu "Martwa cisza"

Kadr z filmu "Czas patriotów"

Kolejne sukcesy filmowe – Heatwave z 1982 roku był wyświetlany na festiwalu w Cannes w sekcji La Quinzaine des Réalisateurs – oraz angażowanie się w rozwój ciekawych projektów telewizyjnych doprowadziły Noyce’a do pierwszego międzynarodowego sukcesu. Martwa cisza, rozegrana na trzy postaci psychodrama przemieszana z dreszczowcem, otworzyła drogę do Hollywood nie tylko reżyserowi, ale także grającej główną rolę kobiecą młodziutkiej Nicole Kidman. Był rok 1988, cztery lata później o Australijczyku mówił już cały świat – a to za sprawą Czasu patriotów, doskonale skonstruowanego kina akcji, którego stylem realizacyjnym Noyce naznaczył całe lata 90. Szczególnie w kontekście relacji człowieka z nowoczesną technologią, która pozwala przekraczać wiele niewidocznych niegdyś granic. Tematyką szpiegowską Noyce interesował się od dziecka, gdy ojciec, służący na II wojnie światowej w oddziale australijskich komandosów, opowiadał mu historie z frontu, nic więc dziwnego, że w filmografii reżysera można znaleźć takie tytuły jak Stan zagrożenia, Święty czy Spokojny Amerykanin.

Ten ostatni, rozgrywającą się w trakcie I wojny indochińskiej opowieść o nietypowym trójkącie miłosnym, Noyce nakręcił jednocześnie z Polowaniem na króliki, powróciwszy po ponad dekadzie hollywoodzkich wojaży do rodzimej Australii. I odniósł podwójny sukces, którego echa były przez wiele lat wyczuwalne w ramach debaty publicznej w Australii. Był rok 2002. Niestety, w ciągu kolejnych piętnastu lat reżyser nakręcił tylko trzy pełnometrażowe filmy fabularne, dramat Rozpalić ogień, dreszczowiec Salt oraz alegoryczne fantasy Dawca pamięci. Nie znajdując bowiem oparcia w kinowej rzeczywistości, w której coraz mniej było miejsca na gatunkowe eksperymenty i osobiste projekty z odpowiednio wysokim budżetem, Phillip Noyce zwrócił się w kierunku telewizji. Tam reżyserował odcinki takich seriali jak Prawdziwe powołanie, Braterstwo, Luck czy Korzenie, ale także dokumenty i pełnometrażowe fabuły, pracując w odpowiadającym mu tempie i poszukując nowych wyzwań. W jednym z wywiadów wyznał, że chciałby zawsze pozostawać reżyserskim kameleonem, nie dającym się nigdy skategoryzować, nie tylko stylistycznie. Jak dotychczas, sztuka ta mu się udaje.

Kadr z filmu "Polowanie na króliki"

Kadr z filmu "Spokojny Amerykanin"

Kadr z filmu "Salt"

Jesteśmy dumni, że tak doświadczony i wytrawny twórca będzie gościem jubileuszowej 25. edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE, odbierając w Bydgoszczy Nagrodę za Całokształt Twórczości dla Reżysera. Nie tylko ze względu na niesamowite filmy, którymi próbował nawoływać ludzi do zmiany sposobu myślenia i traktowania innych, ale także fakt, iż Phillip Noyce był zawsze zwolennikiem wykorzystywania nieskończonych możliwości kina. W trakcie swojej bogatej w wymowne filmy kariery pracował z wieloma uznanymi autorami zdjęć – Christopherem Doyle’em (Polowanie na króliki, Spokojny Amerykanin), Deanem Semlerem (Martwa cisza, Kolekcjoner kości), Donaldem McAlpine’em (Czas patriotów, Stan zagrożenia), Philem Meheux (Święty) czy Robertem Elswitem (Salt) – za każdym razem znajdując z nimi wspólny język i tworząc szereg sugestywnych obrazów, o których będą mówiły kolejne pokolenia miłośników kina. Phillip Noyce spotka się z uczestnikami Camerimage po seansie jednego ze swoich filmów.